materia komputadores
💁 SAIDA MAK KOMPUTADORES
Definisaun
Saida mak komputador
Komputador mai husi lian
latina ne’ebe hanaran komputare ho nia siknifika
katak halo konta ka sura ( menhitung).
Komputador hanesan makína elektronika ida ne’ebe bele uza hodi
halo servisu e no mos uza hodi halo manupulasaun ba dados lais no fasil no mos
bele rai dados,ne’ebe simu ou hatama dados ka (input) hodi nia proceso ka
(process) sai fali informasaun ka (output).
Komputador mos iha komponentes ne’ebe importante mak hanesan:
Hardware:
Software
Brainware
Iha ne’e ita sei koalia kona ba komponente hardware nian:
Hardware hanesan komponente fisiku ida ne’ebe hola parte ida,
husi komputador nian ita bele hare no bele kaer kona e bele muda ba mai mak
hanesan:
a. Mouse hanesan
komponente fisiku husi hardware nia ne’ebe nia funsaun atu muda pointer ba
mai.
b. Keyboard
hanesan komponente fisiku husi hardware nia ne’ebe nia funsaun atu input ka
hatama dados liu husi letra, numeru, no simbolu sira.
Tuir strutura keyboard nian sei fahe ba parte ha’at (4) mak
hanesn:
1.typing keys (butaun ketik)
2.numeric keys
3. function keys
4. control keys
c. Monitor
hanesan komponente fisiku husi hardware nia ne’ebe nia funsaun atu apresenta
dados ka dokumentos ne’ebe ita hatama ba komputador laran mak hanesan, hodi nia
fo sai informasaun mak hanesan: word,excel,power point, access, no
mos audio, video, imagen, no dokumentos.
d. Printer
hanesan komponente fisiku hardware nia ne’ebe nia funsaun atu cetak ka print
dokumentos ka imagem ne’ebe ita input hatama tiha ona iha komputador laran.
e. Scanner
hanesan alat elektronika ida ne’ebe hanesan mesin ka makina foto kopia
f. Projector
hanesan komponente fisiku ida husi hardware nia ne’ebe nia atu apresentaun ba
material ne’ebe mak input ka hatama ba iha komputador laran hodi sai nia
resultadu.
g. Hard
disk hanesan komponente fisiku husi hardware nia ne’ebe nia funsaun atu rai
dados ho durasaun tempu kle’ur
1. Input device
hanesan komponentes fisiku ida ne’ebe ita bele hatama dados ba komputador
laran.
Ezemplu:
v Keyboard Keyboard
hanesan komponente fisiku husi hardware nia ne’ebe nia funsaun atu input ka
hatama dados liu husi letra, numeru, no simbolu sira.
v Typing keys (butaun ketik)
parte keyboard ne’ebe kompostu husi letra, numeru, no simbolu sira
v Numeric keys parte keyboard
ne’ebe kompostu husi numeru, simbolu, operasaun aritmetika
v Function
keys : parte keyboard nebe komposto husi fungsaun sira nebe espesifiku
mak hanesan butaun F1 to’o F12.
v Control keys : parte keyboard nebe
komposto husi butaun controlo nebe bele halo controlo ba sira seluk, hanesan
home, end, insert, delete, page up, page down, control (ctrl), alternate (alt)
dan escape (esc).
v Mouse hanesan
komponente fisiku husi hardware input nia ne’ebe nia funsaun atu muda pointer
ba mai.
v flash disk hanesan
komponente fisiku husi hardware input nia ne’ebe nia funsaun atu foti dados ka
dokumentos husi komputador ida ba input ka hatama husi komputador seluk, e no
mos bele utiliza hodi print sai dados ka imagem ne’ebe iha bele mos kopia audio
no video.
v Modem hanesan
komponente fisiku husi hardware input nia ne’ebe nia funsaun atu fasilita ita
hodi asesu internet ka media online:
Ezemplu: facebook, you tube, google no seluk tan.
·
hard disk Hard disk
hanesan komponente fisiku husi hardware input nia ne’ebe nia funsaun atu rai
dados ho durasaun tempu kle’ur
·
scanner hanesan sasan elektronika husi
komponente hardware input ida ne’ebe hanesan ho makina foto kopi nia funsaun
atu scan foto ka imagen
2. Process device
hanesan komponenti fisiku ida nebe halo Kontrola ba prosesu nebe lao iha
komputador nia laran.
Ezemplu:
·
CPU (Central Processing Unit) hanesan ulun ba
komputador nebe ho nia fungsaun atu transforma dadus sai hanesan informasaun
ba ema nebe uza informasaun.
·
ALU (Arithmetical Logic Unit) nia funsaun atu interpreta
instrusaun logika sai hanesan informasaun.
·
CU (control unit) nia funsaun atu controla dados ka
dokumentos ne’ebe lao hela iha komputador laran
3. Output
device hanesan komponenti komputador ida nebe uza hodi fo sai rezultado/output
hanesan informasaun ba utulizador komputador.
·
Ezemplu:Monitor Monitor hanesan
komponente fisiku husi hardware output nia ne’ebe nia funsaun atu apresenta
dados ka dokumentos ne’ebe ita hatama ba komputador laran mak hanesan hodi nia
fo sai informasaun mak hanesan: word,excel,power point, access, no
mos audio, video, imagen, no dokumentos.
·
Speaker hanesan komponente fisiku husi hardware
output nia ne’ebe nia atu fo sai musika ka video ne’ebe ita input iha
komputador laran, depois ita loke ka play nia fo sai son ka lian ou suara hodi
fasil ba atu rona.
·
Projektor hanesan komponente fisiku ida husi
hardware output nia ne’ebe nia atu apresentaun ba materia ne’ebe mak input ka
hatama ba iha komputador laran hodi sai nia resultadu.
Ezemplu: dados ka dokumentos, video, no imagem.
·
Printer Printer hanesan komponente fisiku hardware output nia
ne’ebe nia funsaun atu cetak ka print sai dokumentos ka imagem ne’ebe ita
input ka hatama tiha ona iha komputador laran.
·
Memory hanesan komponente fisiku ida husi
komputador ne’ebe nia funsaun hodi rai data ka dados ne’ebe processor halo
procesu tiha ona iha komputador laran.
Tuir Struturamente memory sei fahe ba parte (2) rua:
Memory internal hanesan memory ida ne’ebe mak iha
komputador laran nia funsaun atu rai dados iha komputador laran.
·
ROM mak memoria internal nebe nia fungsaun atu rai programa sira
nebe mai husi pabrika komputer rasik no sei le’e husi ema nebe uza komputador.
·
RAM mak memoria internal nebe nia fungsaun atu rai
programa no dados wainhira komputador sei moris ka provisorio deit.
Memoria external mak memoria sira nebe bele rai
programa ka dados ho durasau tempo nebe kleur.
Ezemplu: Hardisk,
DVD-R, DVD-RW, CD-R, CD-RW, Flash Disk
1. Hard disk nia
funsaun atu rai dados ho durasaun tempo kle’ur.
2. DVD-R ( Digital Versatile
Disk - ROM) / CD-R( Compact Disk - ROM) nia funsaun atu le’e dados
ka dokumentu ne’ebe iha tiha no la bele aumenta, no mos la bele
hasai ka delete.
3. Ezemplu: wainhira ita tau
DVD/CD – ROM ba komputador laran nia bele le’e dados ka programa
husi CD maibe nia la bele aumentu e la bele hasai.
4. DVD – RW( Digital
Versatile Disk – Read Write) / CD – RW(Compact Disk – Read Write) nia funsaun
atu bele le’e no hakerek ka aumenta fali dados ka dokumentos ne’ebe ita bele
hatama ka bele mos hasai fila fali dados ne’ebe la presiza.
5. Ezemplu: wainhira
ita tau DVD/CD – RW ba komputador laran nia bele dados ka programa
ne’ebe iha tiha ona DVD/CD – ROM laran bele mos aumenta e bele mos hasai ka
delete.
6. Flash Disk nia funsaun atu
fasilita ita ema hodi kopia dados, programa entre komputador ida ba komputador
seluk, no mos fasilita ita imprime ka print sai dados ka domentos ita presiza.
Comments
Post a Comment